Opis
Dečanski spomenici – Plač Stare Srbije – autor Serafim Ristić
Najvažnija dela koja opisuju manastir Dečani i govore o situaciji u kojoj su se nalazili, su dela arhimandrita Serafima Ristića Plač Stare Srbije i Dečanski Spomenici, obe štampane u Zemunu 1864. godine.
Knjiga Plač Stare Srbije je svojevrsni apel za pomoć u zaštiti ljudskih prava potlačenog srpskog i pravoslavnog življa na Kosovu. U knjizi arhimandrit Serafim pojedinačno i poimence navodi brojne slučajeve kršenja zakona, koji ostaju nekažnjeni od strane tadašnje, otomanske vlasti. Potresno svedočanstvo o životu u teškom vremenu koje je trajalo predugo.
Knjiga Dečanski Spomenici u kojoj tadašnji iguman dečanski pripoveda priče iz bogate istorije Dečana iz sakupljenih rukopisa i starih zapisa koje je trudoljubivo sabrao i objavio, i kako on kaže u predgovoru: “Ako taj materijal pomogne istoriku srpskom da lakše i vernije reši makar jedno zamršeno pitanje u našoj staroj istoriji, ako on osvetli makar jednu istinu našeg prošlog života, onda sam i potpuno nagrađen, jer sam uveren da sam ma što korisno doprineo narodu svome”. Pisac počinje letopisom tj. istorijom srpskog naroda , nastavlja opisom manastira i nekih važnih događaja, a završava pismom za pomoć ruskom caru i spiskom srpskih arhijereja.
